De 'Vlees Eerst' Mythe: Hoe je Ingrediëntensplitsing op Etiketten Herkent

Als je door de gangpaden van een Nederlandse dierenspeciaalzaak loopt, zie je overal claims zoals 'Vlees is ons nummer één ingrediënt'. Voor de meeste huisdiereigenaren is dit hét teken van kwaliteit. Helaas is deze bewering vaak gebaseerd op een slimme marketingtruc genaamd ingrediëntensplitsing. Fabrikanten maken gebruik van gaten in de wetgeving om goedkope vulstoffen lager op de lijst te krijgen, waardoor vlees kunstmatig bovenaan komt te staan.

In dit artikel duiken we diep in de wereld van etikettering van diervoeding. We leggen uit hoe ingrediëntensplitsing werkt, waarom het wordt toegepast en – het belangrijkste – hoe jij als kritische consument de ingrediëntenlijst weer correct kunt samenstellen. Zo weet je zeker dat je betaalt voor voedzaam vlees en niet voor een overdaad aan granen of peulvruchten die strategisch verborgen zijn.

De Wet van het Gewicht: Hoe Etiketten Werken

In de Europese Unie en dus ook in Nederland zijn fabrikanten van diervoeding wettelijk verplicht om ingrediënten op het etiket te vermelden in afnemende volgorde van gewicht vóór het bakproces. Dit betekent dat het zwaarste ingrediënt als eerste op de lijst moet staan. Dit lijkt transparant, maar hier schuilt een addertje onder het gras. Vlees bevat van nature veel water (tot wel 75%). Wanneer vlees vers wordt gewogen, is het zwaar en claimt het gemakkelijk de eerste plek.

Echter, na het proces van extrusie (het maken van de brokjes) verdampt het meeste water. Als het vlees na het drogen opnieuw gewogen zou worden, zou het vaak veel lager op de lijst eindigen. Fabrikanten gebruiken dit startgewicht om de illusie van een vleesrijk product te wekken. Daarbij komt dat ingrediënten met een laag vochtgehalte, zoals maïsmeel of erwteneiwit, hun gewicht behouden tijdens het proces. Zonder de truc van ingrediëntensplitsing zouden deze vulstoffen in werkelijkheid vaak de lijst aanvoeren.

Wat is Ingrediëntensplitsing Precies?

Ingrediëntensplitsing is de techniek waarbij één enkel basisingrediënt wordt opgedeeld in verschillende benamingen. Stel dat een zak hondenvoer voor 40% uit maïs bestaat en voor 25% uit kip. Normaal gesproken zou maïs het eerste ingrediënt zijn. Door de maïs echter te splitsen in 'maïsglutenmeel', 'maïsmeel' en 'hele maïs', kan elk van deze onderdelen bijvoorbeeld 13,3% van het totaal beslaan.

Omdat 13,3% minder is dan de 25% kip, verschuiven de maïs-onderdelen naar de derde, vierde en vijfde plek op het etiket. Hierdoor kan de fabrikant met trots vermelden dat 'Kip' het eerste ingrediënt is, terwijl het product in werkelijkheid voor bijna de helft uit maïs bestaat. Deze tactiek wordt niet alleen toegepast bij granen, maar steeds vaker ook bij zogenaamde 'graanvrije' voeding, waar ingrediënten zoals erwten worden gesplitst in erwtenmeel, erwtenvezels en erwteneiwit.

De 'Mais-Truc' en de 'Erwten-Puzzel' Herkennen

Om ingrediëntensplitsing te herkennen, moet je de lijst niet als losse items zien, maar als groepen. In Nederland zien we dit vaak bij goedkopere supermarktmerken, maar ook bij dure 'premium' merken. Let vooral op ingrediënten die van dezelfde bron afkomstig zijn. Veelvoorkomende voorbeelden zijn:

• Granen: Tarwe, tarwebloem, tarwegluten, tarwevoermeel.
• Maïs: Maïs, maïsgluten, maïsmeel, maïszetmeel.
• Rijst: Rijst, rijstebloem, rijstgluten, gebroken rijst.
• Peulvruchten: Erwten, erwteneiwit, erwtenmeel, erwtenzetmeel.

Als je drie of meer varianten van hetzelfde ingrediënt in de top vijf of top tien ziet staan, is er vrijwel zeker sprake van splitsing. Tel deze ingrediënten mentaal bij elkaar op. Vaak zul je zien dat de gecombineerde massa van de 'gesplitste' groep veel groter is dan het gewicht van het vlees dat bovenaan staat. Dit is cruciaal voor eigenaren van honden of katten met allergieën, omdat de totale hoeveelheid van een allergeen (zoals tarwe) veel hoger kan zijn dan het etiket op het eerste gezicht doet vermoeden.

Hoe je de Echte Hoofdmoot van de Voeding Ontdekt

Het ontcijferen van een etiket vereist een beetje rekenwerk. Een goede vuistregel is om te kijken naar de eerste vijf ingrediënten. Als drie van deze vijf ingrediënten verschillende vormen van dezelfde koolhydraatbron zijn, dan is die koolhydraatbron het werkelijke hoofdingrediënt. Een andere methode is het controleren van het totale eiwitgehalte versus de bronnen. Als een voer claimt veel vlees te bevatten, maar de lijst staat vol met 'erwteneiwit' of 'aardappeleiwit', dan komt een groot deel van het eiwit uit planten en niet uit vlees.

Echt hoogwaardige voeding in Nederland zal vaak specifieker zijn. In plaats van 'vlees en dierlijke bijproducten', zie je 'gedroogde kip (25%)' of 'verse zalm (20%)'. Hoe specifieker de percentages en de bronnen, hoe kleiner de kans dat de fabrikant probeert de boel te verhullen met ingrediëntensplitsing. Merken die transparant zijn, hoeven hun goedkope vulstoffen namelijk niet te verstoppen achter complexe termen.

Problemen met Lage Kwaliteit Voeding en Wanneer Hulp te Zoeken

Hoewel ingrediëntensplitsing niet illegaal is, kan een dieet dat voornamelijk uit vulstoffen bestaat leiden tot gezondheidsproblemen. Honden en katten kunnen last krijgen van een doffe vacht, overmatige ontlasting (omdat vulstoffen niet goed verteerd worden), of zelfs obesitas door de hoge koolhydraatbelasting. Als je merkt dat je huisdier constant honger heeft, enorme hoeveelheden poept of huidproblemen ontwikkelt, is het tijd om de voeding onder de loep te nemen.

In Nederland kun je voor voedingsadvies terecht bij je dierenarts of een gediplomeerd voedingstherapeut voor honden. Tekenen dat de huidige voeding niet voldoet zijn:

• Doffe, schilferige vacht.
• Lethargie of juist hyperactiviteit na de maaltijd.
• Maag-darmklachten zoals winderigheid of zachte ontlasting.
• Jeuk zonder de aanwezigheid van vlooien.

Het overstappen naar een voeding zonder ingrediëntensplitsing, met duidelijk gedefinieerde vleesbronnen, kan vaak binnen enkele weken een wereld van verschil maken in de vitaliteit van je dier.

FAQ

Is ingrediëntensplitsing verboden in Nederland?

Nee, het is legaal zolang elk genoemd ingrediënt daadwerkelijk in de voeding aanwezig is en de volgorde van gewicht voor bereiding klopt. Het is een marketingmethode die binnen de huidige wetgeving voor etikettering valt.

Hoe herken ik kwalitatief goed voer zonder deze trucjes?

Kies voor merken die volledige transparantie bieden en specifieke percentages vermelden bij hun vleesbronnen (bijv. '25% gedroogde eend'). Vermijd vage termen zoals 'bijproducten' en let op lijsten waar de eerste drie ingrediënten duidelijk verschillende eiwitbronnen of hele producten zijn.

Maakt het uit of vlees vers of gedroogd op de lijst staat?

Ja, heel erg zelfs. Vers vlees bevat 70-80% water. Na het bakken blijft er weinig van over. Gedroogd vlees of vleesmeel is al geconcentreerd, waardoor het gewicht op de lijst een eerlijker beeld geeft van de uiteindelijke hoeveelheid eiwit in de brok.

Zijn alle granen en erwten per definitie slecht?

Nee, koolhydraten kunnen een nuttige energiebron zijn. Het probleem is niet de aanwezigheid van granen, maar de misleiding over de hoeveelheid. Het gaat om de balans; een vleeseter heeft primair dierlijke eiwitten nodig, geen dieet dat voor 60% uit gesplitste maïs bestaat.

Conclusie

De 'Vlees Eerst' claim is in de wereld van diervoeding vaak minder waard dan hij lijkt. Door de tactiek van ingrediëntensplitsing kunnen fabrikanten goedkope vulstoffen lager op het etiket plaatsen, waardoor de consument denkt een premium product te kopen. Als eigenaar is het jouw verantwoordelijkheid om voorbij de marketing te kijken. Door ingrediënten uit dezelfde bron mentaal bij elkaar op te tellen en te letten op specifieke percentages, krijg je een veel eerlijker beeld van wat er in de voerbak van je hond of kat belandt.

Onthoud dat de gezondheid van je huisdier direct verbonden is met wat hij eet. Wees niet bang om kritische vragen te stellen aan fabrikanten of om over te stappen op een transparanter merk. Bij aanhoudende gezondheidsklachten is het altijd raadzaam om een dierenarts te raadplegen om een passend voedingsplan op te stellen dat past bij de specifieke behoeften van jouw dier.